Apstrakt: U članku se na osnovu arhivske građe, relevantne literature i onovremene štampe analizira politika socijalističke Jugoslavije prema Urugvaju u prvoj deceniji nakon Drugog svetskog rata. U uvodnom delu obrađeni su diplomatski odnosi, od priznanja socijalističke Jugoslavije od strane Urugvaja do faktičkog osamostaljivanja poslanstva FNRJ u Montevideu. Deo posvećen ekonomskoj saradnji dva zemlje analizira trgovinsku razmenu u obrađenom periodu, a posebno važeće ugovore i obim trgovine. Treći deo obuhvata analizu delovanja jugoslovenskog iseljeništva u Urugvaju, njegovu organizaciju i veze sa maticom.

Ključne reči: Jugoslavija, Urugvaj, diplomatija, ekonomija, iseljeništvo

Rezime

Odnosi između Federativne Narodne Republike Jugoslavije i Istočne Republike Urugvaj uspostavljeni su aprila 1946. ukazom urugvajske strane, kojim su nove vlasti u Jugoslaviji priznate kao legitimne. I pored toga, do otvaranja diplomatskog predstavništva u Montevideu došlo je tek 1951. godine: poslanik u Buenos Ajresu bio je akreditovan i za Urugvaj, dok je u Montevideu u početku boravio vicekonzul Vojislav Đukić. Krajem 1954, radi unapređenja saradnje, u prestonicu Urugvaja poslat je ekonomista Mirčeta Čvorović u rangu otpravnika poslova, čime je faktički došlo do otvaranja jugoslovenskog poslanstva u Urugvaju, formalizovanog odvajanjem od ambasade u Buenos Ajresu 1957. godine. Od poseta visokih jugoslovenskih zvaničnika Urugvaju u ovom periodu beležimo boravak Veljka Vlahovića u svojstvu predstavnika Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije. Ekonomski odnosi između dve zemlje bili su nerazvijeni usled uzajamne neobaveštenosti o tržištima i ekonomskoj situaciji, nezainteresovanosti određenih preduzeća i dugih perioda bez ugovornog stanja. Tokom prve decenije nakon Drugog svetskog rata potpisana su dva sporazuma sa Urugvajskom nacionalnom bankom radi regulisanja robnog prometa. Tek sredinom pedesetih godina došlo je do povećanja bilateralne trgovinske razmene (naročito izvoza vune u FNRJ), čemu su doprineli otvaranje poslanstva u Montevideu i činjenica da je jugoslovenska strana reeksportovala urugvajsku robu. U Urugvaju je živelo između 5.000 i 10.000 jugoslovenskih iseljenika, od kojih je većina bila stacionirana u Montevideu. Najznačajnija iseljenička udruženja koja su delovala u ovom periodu bila su Hrvatski dom, Prvo Slovensko Prekomursko društvo, Jugoslovensko republikansko udruženje „Bratstvo“, „Naša tamburica“ i Hrvatska katolička zajednica. Većina ovih udruženja sarađivala je sa poslanstvom FNRJ u Argentini, a kasnije sa predstavništvom u Urugvaju, iako se trudila da očuva svoju unutrašnju samostalnost.