Apstrakt: Cilj istraživanja je da rasvetli okolnosti koje su pratile uklanjanje reči Metohija iz naziva Autonomne pokrajine Kosova i Metohije 1968–1969. godine, kao i način na koji je ova promena sprovedena. Istraživanje je zasnovano na neobjavljenoj građi Arhiva Jugoslavije, Državnog arhiva Srbije i Centralnog državnog arhiva Albanije. Uklanjanje reči „Metohija“ iz naziva Autonomne pokrajine Kosova i Metohije izvršili su poslanici Skupštine Jugoslavije i Skupštine Srbije na sednicama 1968. i 1969. godine. Inicijatori ove promene bili su albanski funkcioneri u Pokrajinskom komitetu Saveza komunista Srbije za Kosovo i Metohiju. Glavni motiv za ovakav potez bio je to što je pojam „Metohija“ svedočio o istorijskom srpskom i pravoslavnom prisustvu na tom prostoru.

Ključne reči: Metohija, Dukađin, autonomija, Jugoslavija, Srbija, Kosovo i Metohija, Josip Broz, komunistička vlast

Rezime

Izbacivanje reči „Metohija“ iz naziva Autonomne pokrajine Kosova i Metohije izvršeno je na drugačiji način od ostalih promena verifikovanih amandmanima na Ustav Jugoslavije i Ustav Srbije 1968. i 1969. Nakon što su albanski funkcioneri i pokrajinska Statutarna komisija uvrstile ovaj zahtev u predloge za promenu ustavnog položaja autonomnih pokrajina, Ustavna komisija Srbije je u izveštaju o svom radu 5. jula 1968. zaključila da bi o ovom pitanju trebalo postići dogovor unutar Pokrajine. Nakon toga, u narednim mesecima pitanje korišćenja reči „Metohija“ u nazivu pokrajine uglavnom nije pokretano na sednicama državnih organa posvećenim ustavnim promenama. U konačnom Predlogu amandmana na Ustav Jugoslavije, koji je Milentije Popović predstavio u Saveznoj skupštini 25. novembra, korišćen je naziv „Kosovo i Metohija“. Međutim, četiri dana pre usvajanja ustavnih amandmana u Veću naroda Savezne Skupštine, Fadilj Hodža je obavestio Milentija Popovića da je Skupština AP KiM usvojila odluku o uklanjanju reči Metohija iz naziva Pokrajine. Kao „pravni osnov“ za odluku pokrajinske Skupštine, Fadilj Hodža je naveo izveštaj republičke Ustavne komisije o svom radu od 5. jula 1968. Iako nije imao zakonsku obavezu da to učini, Predsednik Savezne skupštine Milentije Popović je intervenisao da se zahtev Fadilja Hodže naknadno uvrsti u amandmane na ustavne amandmane. Izbacivanje reči „Metohija“ iz naziva pokrajine u tekstu ustavnih amandmana izvršeno je na dan njihovog donošenja u Veću naroda Savezne skupštine 16. decembra 1968. godine.