Apstrakt: U radu je istraženo postojanje Mirditske republike (jul–novembar 1921) kroz odnose Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, Albanije i Italije. Još uvek međunarodno nepotvrđene granice Albanije, ali ni međunarodno priznate centralne vlade nakon završetka Prvog svetskog rata, otvarale su mogućnosti za unutrašnja previranja i spoljna mešanja. Tokom druge polovine 1921. na severu Albanije sukobili su se interesi vlade u Beogradu koju je vodio Nikola Pašić, snage vlade u Tirani koja je uživala italijansku podršku i regionalne suprotnosti unutar zemlje. Istaknuta je i presudna uloga Ahmeda Zogolija (Zogua) u gušenju mirditske pobune kao važan deo njegovog puta ka preuzimanju vlasti u Albaniji.

Ključne reči: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS), Albanija, Mirditska republika, spoljna politika, Ahmed Zogoli (Zogu)

Rezime

U radu su analizirani istorijski kontekst i politički okvir postojanja Republike Mirdita između jula i novembra 1921. godine. Obraćajući pažnju prvenstveno na odnos između Kraljevine SHS, Albanije i Italije, ovaj rad ispituje geopolitičke faktore koji su doprineli nastanku i konačnom raspadu Republike Mirdita. Nakon Prvog svetskog rata granice Albanije su ostale međunarodno nepriznate, stvarajući mogućnosti za unutrašnje nemire i strana mešanja. Tokom druge polovine1921, na severu Albanije su izbili nemiri obeleženi sukobima između vlade Kraljevine SHS na čelu sa Nikolom Pašićem, snaga povezanih sa vladom u Tirani koje su uživale italijansku podršku, i raznih regionalnih frakcija. Ključni aspekt ovog perioda bila je odlučujuća uloga koju je odigrao Ahmed Zogoli (Zogu) u gušenju mirditske pobune. Zogolijevo uspešno suzbijanje pobune ne samo da je učvrstilo njegov uticaj, već je predstavljalo značajan korak ka njegovom konačnom usponu na vlast u Albaniji. Ovaj članak pruža uvid u složen politički pejzaž Albanije, osvetljavajući međusobno delovanje regionalnih i stranih činilaca koji su oblikovali postojanje Mirditske republike.