Apstrakt: Na osnovu dokumenata, memoarske građe, svedočanstava i naučno-stručne literature, rad prikazuje procese koji su doveli do petooktobarskih promena 2000. godine u Saveznoj Republici Jugoslaviji i Republici Srbiji. „Peti oktobar“ je predstavljao naglu promenu političke vlasti u zemlji, kao rezultat nagomilanih društveno-političkih, ekonomskih i socijalnih protivrečnosti, ali i aktivnog delovanja stranog faktora. Složeni političko-bezbednosni događaji, koji su kulminirali 5. oktobra 2000, imali su osobenosti „obojene revolucije“, što podrazumeva da je prevratom došlo do promene nosilaca vlasti, bez izmene dotadašnjeg političkog poretka i formalnog načina vršenja vlasti. Iako vremenska distanca omogućava neutralniju analizu, istraživanja su otežana političkim pokušajima stereotipizacije, od glorifikovanja do potpune negacije dometa i efekata Petog oktobra.

Ključne reči: Peti oktobar, „obojena revolucija“, izbori, politički prevrat, građanski protest

Rezime

U radu je načinjena analiza dostupne građe o petooktobarskim promenama 2000. godine, koje se prema svojim karakteristikama mogu predstaviti kao prevrat, ili „obojena revolucija“. Postojeća literatura sena različite načine i iz različitih uglova bavila ovom temom, fokusirajući se samo na pojedine uzroke petooktobarskih promena, prevashodno one koji se tiču nedostatka demokratičnosti u vladavini Slobodana Miloševića. Za razliku od pređašnjih istraživanja, ovaj rad nastoji da, sa stanovišta savremene političke istorije i solidne vremenske distance, posmatra objektivno ovaj fenomen. Važan deo ovog rada čine implikacije „obojene revolucije“, pri čemu u njene korene i domete teško možemo proniknuti zbog ograničene dostupnosti relevantne građe.