Apstrakt: U radu se na osnovu primarnih izvora, relevantne literature i štampe analizira mesto najveće države južno-američkog kontinenta, Brazila, u politici socijalističke Jugoslavije. Kao početna godina istraživanja uzeta je 1946. kada su ponovo uspostavljeni diplomatski odnosi između dve zemlje, a kao završna 1952. godina kada su diplomatska predstavništva podignuta na rang ambasada i proširen trgovinski sporazum. U članku se razmatra kakav su uticaj na bilateralne odnose imali hladnoratovske podele u svetu, jugoslovensko iseljeništvo u Brazilu i međusobna trgovinska razmena.

Ključne reči: Jugoslavija, Brazil, Hladni rat, diplomatija, iseljeništvo, trgovinska razmena

Rezime

Diplomatski odnosi između FNR Jugoslavije i Sjedinjenih država Brazila obnovljeni su u julu 1946. U tom periodu, u dvema državama odvijali su se suprotni politički procesi. U Jugoslaviji se konsolidovala jednopartijska država, dok je u Brazilu nastupio period demokratizacije posle diktature. Ubrzo nakon obnavljanja odnosa otvorena su poslanstva u Rio de Žaneiru i Beogradu, a početkom 1947. akreditovani poslanici su zauzeli svoja mesta. Jugoslovenski interesi u ovom delu sveta bili su pitanja jugoslovenske emigracije i poboljšanje trgovinske razmene, ali i mogućnost saradnje u međunarodnim organizacijama, pre svega UN-u.
Period od 1946. do 1952. može se podeliti u dve faze: od obnavljanja diplomatskih odnosa do druge polovine 1949. i nakon toga. Prvi su obeležile međusobne sumnje i verovanje kako Jugoslavija i Brazil nisu u pravom smislu samostalni subjekti, već da njihovu politiku diktiraju SSSR, odnosno SAD. Tokom navedene faze nije bilo bitnije ekonomske saradnje među državama, a karakterisao ju je i neuspeh trgovinskih pregovora. Nakon rezolucije Informbiroa, a naročito tokom 1949, situacija se promenila. Uspešno odupiranje rukovodstva FNRJ Staljinovom diktatu donelo je određene simpatije u Brazilu koji je bio na čelu grupacije država Latinske Amerike koje su dale podršku kandidaturi Jugoslavije za nestalnog člana Saveta bezbednosti. Naredne godine potpisan je i prvi trgovinski sporazum, a razmena je već sledeće 1951. skoro udvostručena, da bi narednih godina još više porasla. Tokom 1951. došlo je do posete potpredsednika Brazila Kafe Filja Jugoslaviji čime je simbolički obeležen napredak u odnosima dve zemlje, što je formalno ozvaničeno 1952. podizanjem diplomatskih predstavništava na nivo ambasada, prve ambasade FNRJ na tlu Južne Amerike. Početak pedesetih godina postavio je osnove za širu saradnju dve države u narednim godinama.