Apstrakt: U radu se analizira politička, verska i propagandna aktivnost pravoslavnog sveštenika Vasilija (Vase) Šurlana tokom Drugog svetskog rata, kao jedan od zaista retkih dokumentovanih slučajeva ideološke kolaboracije lica srpske nacionalnosti sa ustašama i državnim vlastima Nezavisne države Hrvatske. Poseban fokus je na motivima, prirodi i genezi kolaboracije, zbog čega su u članku integralno objavljena i do sada u nauci malo poznata Šurlanova pisma iz 1941. godine.

Ključne reči: Vasilije Šurlan, NDH, ustaše, pravoslavlje, Srpska pravoslavna crkva, Hrvatska pravoslavna crkva, kolaboracija