Apstrakt:U radu se istražuju pojava i uticaj novog pokreta unutar američke istoriografije – Nove istorije kapitalizma (NIK). NIK se posmatra i analizira u kontekstu razvoja istorijske nauke u Sjedinjenim Američkim Državama. Istražen je poseban naglasak koji NIK stavlja na ulogu ropstva u američkom ekonomskom razvoju. Stavovi koje zastupa NIK razmatraju se u kontekstu višedecenijskih debata u američkoj istoriografiji o uticaju ropstva na uspon kapitalizma, te o kapitalističkom karakteru američkog ropstva. 

Ključne reči: Nova istorija kapitalizma, kapitalizam, američka istoriografija, ropstvo

Pojam kapitalizam doživeo je svoj povratak kao istorijski koncept. Podstaknuta političkim i ekonomskim okolnostima, istorija kapitalizma isprofilisala se kao jedna od glavnih tema u američkoj istoriografiji. Pokret koji se fokusirao na ovu temu nazvan je Nova istorija kapitalizma (NIK). Pojavu NIK-a treba posmatrati u svetlu uspona kulturne istorije, kao i udaljavanja istoričara i ekonomskih istoričara tokom poslednjih decenija dvadesetog veka. Projekat NIK zasnovan je na ideji denaturalizacije i istorizovanja kapitalizma. Njegov cilj je da pruži kritički pogled na ekonomski razvoj Sjedinjenih Američkih Država. Mada se bavi temama poput finansija, rizika, osiguranja ili konzervativnih ekonomskih doktrina, NIK je najviše fokusiran na ulogu ropstva u razvoju SAD tokom devetnaestog veka. Za NIK, istorija američkog kapitalizma može se razumeti samo kroz prizmu ropstva.  Stanovišta NIK-a predstavljaju ponovno otvaranje dve važne debate o odnosu kapitalizma i ropstva: prve koja se bavi ulogom ropstva u industrijskoj revoluciji i usponu kapitalizma, i druge koja je fokusirana na ispitivanje kapitalističkog karaktera američkog ropstva. Za predstavnike pokreta američki kapitalizam je bio robovlasnički kapitalizam, a američko ropstvo kapitalističko ropstvo. NIK je kritikovan iz različitih perspektiva. Ipak, najpromišljenije kritike su tvrdile da bez jasnog definisanja kapitalizma NIK ne uspeva da postigne svoj primarni cilj – denaturalizaciju kapitalizma.