Milana Živanović

Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd

milana.zivanovic@yahoo.com

Istraga u Prvom ruskom kadetskom korpusu velikog kneza Konstantina Konstantinoviča u Beloj Crkvi 1934. godine

Apstrakt: U radu je predstavljen odnos monarhistički orijentisanih pripadnika ruske emigracije prema prosovjetskim tendencijama u izbegličkoj sredini na primeru otkrivanja namere o osnivanju komunističke partije u Prvom ruskom kadetskom korpusu velikog kneza Konstantina Konstantinoviča u Beloj Crkvi 1934. godine. Istraga, saslušanja koja su usledila tim povodom i kažnjavanje učenika svedočili su o pogledima i idejama koji su u međuratnom periodu bili karakteristični za tu sredinu, a koji će uticati na opredeljivanje ruskih emigranata u političkom i ideološkom smislu za vreme Drugog svetskog rata.

Ključne reči: ruska emigracija, Kraljevina Jugoslavija, Prvi ruski kadetski korpus velikog kneza Konstantina Konstantinoviča, SSSR, monarhisti, komunizam

Rezime: Odnos desničarski orijentisanog dela pripadnika ruske emigracije prema prosovjetskim i odbranaškim tendencijama (zagovornicima stava o predstojećem ratu kao pretnji po njihovu otadžbinu i o potrebi pružanja pomoći Staljinu u odbrani Sovjetskog Saveza) u obrazovnom sistemu u Kraljevini Jugoslaviji vidljiv je na primeru istrage koja je sprovedena februara 1934. godine u Prvom ruskom kadetskom korpusu velikog kneza Konstantina Konstantinoviča u Beloj Crkvi. Povod za njeno otvaranje je bio sadržaj dva pisma učenika Prve rusko-srpske muške gimnazije u Beogradu Nikite Rakitina upućena đaku pomenute vojne škole Borisu Maksimovu, a koja su poslata na adresu drugog kadeta Olega Čirka – odnosno namera o osnivanju komunističke partije u korpusu. Iako je i istragom unutar korpusa i rešenjem okružnog suda u Beloj Crkvi zaključeno da ona nije bila formirana, kadeti koji su učestvovali u tom slučaju bili su kažnjeni isključenjem iz škole. Na primeru ove odluke, kao i same istrage vidljiv je odnos pre svega direktora korpusa i izvesnog broja nastavnika prema prosovjetskim i odbranaškim stavovima u korpusu, ali i kolorit političkih ideja i pogleda u izbegličkoj sredini u Kraljevini Jugoslaviji.