Aleksandar V. Miletić

Jugoslovenski komunisti i belgijski socijalisti 1950–1955.

Apstrakt:

Ovaj rad obrađuje jednu pomalo zaboravljenu temu iz sfere jugoslovenske spoljne politike u Hladnom ratu: odnos jugoslovenskih komunista i belgijskih socijalista na početku 50-ih godina 20. veka. Istraživanje ove teme obavljeno je u najvećoj meri na osnovu neobjavljenih arhivskih izvora jugoslovenske provenijencije, kao i odgovarajuće naučno-istoriografske i druge stručne literature. 

Ključne reči: jugoslovenski komunisti, belgijski socijalisti, Hladni rat, Jugoslavija, Belgija

Rezime

Jugoslovensko-belgijski odnosi su u prvoj polovini 50-ih godina bili na prijateljskom nivou, bez obzira na relativnu geostratešku udaljenost dve zemlje. Tako je isti odnos negovan i sa vodećim socijalističkim političkim činiocem u Belgiji – Belgijskom socijalističkom partijom (BSP). Saradnja sa belgijskim socijalistima je pokrenuta početkom 50-ih, kada i sa većim brojem drugih socijalističkih partija i pojedinaca u Zapadnoj Evropi. Početkom zvanične saradnje jugoslovenskih komunista sa belgijskom partijom smatra se poseta visoke delegacije BSP-a Jugoslaviji (1952), kada počinje i uzlazna linija u međusobnim odnosima. Belgijski socijalisti, posebno njihovi ugledni pojedinci, podržavali su jugoslovensku politiku i često otvoreno zastupali jugoslovenske komuniste pred drugim zapadnoevropskim socijalističkim partijama, naročito u uticajnim forumima i organizacijama poput Socijali- stičke internacionale. U nizu zvaničnih ili nezvaničnih sastanaka, poseta, kontakata i individualnih političkih veza, tokom ovog perioda je izgrađena solidna osnova za prijateljske odnose dve partije, pa i dve zemlje, što je Jugoslaviji bilo važno kao jedan od mostova za politički „proboj“ na Zapadu. S druge strane, mimoilaženja u stavovima dolazila su do izražaja najpre po pitanju odnosa prema parlamentarizmu i demokratiji, a potom i po nekim pitanjima u spoljnopolitičkoj sferi, pre svega u vezi sa politikom SSSR-a (zajednička opasnost od agresije sa Istoka do 1953, a zatim i pitanje stabilizacije odnosa sa Moskvom posle Staljinove smrti), problemima Evrope, pitanjem kolektivne bezbednosti i sl.