Kristina JORGIĆ STEPANOVIĆ
Univerzitetski centar za interdisciplinarne i multidisciplinarne studije,
Univerzitet u Novom Sadu
Milica Đurić Topalović i žensko pitanje u Kraljevini Jugoslaviji
Apstrakt: Rad istražuje poglede jedne od najistaknutijih socijalistkinja Kraljevine Jugoslavije Milice Đurić Topalović prema emancipaciji žena, odnosno prema ženskom pitanju. Za potrebe razumevanja diskursa koji su karakterisali socijaliste po pitanju emancipacije žena analizirani su nepravedno zanemareni radovi Milice Đurić Topalović Žena i politika i Žena kroz vekove. Njeni stavovi prema ženskom pitanju značajno upotpunjuju poznavanje i razumevanje prilika u Kraljevini Jugosla- viji koje se tiču međusobnih odnosa različitih organizacija usmerenih na rad sa ženama, kao i sličnosti i razlika u tumačenju koncepta emancipacije i načina rešavanja gorućeg pitanja – ženskog prava glasa.
Ključne reči: Milica Đurić Topalović, žensko pitanje, Ženski pokret, feminizam, žensko pravo glasa, Kraljevina Jugoslavija
Rezime
Savremena istraživanja proces emancipacije žena na jugoslovenskom prostoru ne vezuju isključivo za period nakon 1945. godine i učvršćivanje komunizma/socijalizma, već se smatra da ženski pokreti imaju znatno dužu tradiciju. Upravo stoga emancipacija žena sve češće se hronološki obrađuje u okvirima trajanja Kraljevine Jugoslavije (1918–1941), jer se o organizovanju feminističkog prostora u jugoslovenskom društvu može govoriti upravo od 1919, odnosno od osnivanja Društva za prosvećivanje žene i zaštitu njenih prava (Ženskog pokreta).
Premda je osnovni zadatak praćenje zahteva i strategija žena u određenim istorijskim periodima, pri čemu se koncept feminizma posebno razmatra, odgovor na pitanje ko su bili saveznici a ko opozicija emancipaciji jugoslovenskih žena takođe je važan istraživački zadatak.
Analiza tekstova Milice Đurić Topalović, kao istaknute socijalistkinje i borkinje za ženska prava, od ogromne je važnosti za razumevanje argumenata žena koje žive u određenom istorijskom trenutku i ukazuju na problematiku sopstvenog položaja. Za potrebe razumevanja diskursa koji je ova stranka zauzimala povodom pitanja emancipacije žena, ali i ličnih uverenja ove autorke, analizirani su njeni publikovani radovi: Žena i politika i Žena kroz vekove. Milica Đurić Topalović naročito je važna jer su, sve do Kongresa u Vukovaru 1920. godine, socijalisti i komunisti činili jedinstveni front, te poznavanje njenih stavova umnogome olakšava proces propitivanja KPJ, odnosno utiče na rasvetljavanje pitanja da li se i koliko menjao stav KPJ prema ženskom pitanju u godinama koje su usledile u odnosu na frakciju koja je istupila iz Fronta predvođena Dragišom Lapčevićem.