Milana ŽIVANOVIĆ
Institut za noviju istoriju Srbije
milana.zivanovic@yahoo.com

Politika sećanja u Jugoslaviji na oslobodilačke operacije 1944.
i ulogu Crvene armije*

Apstrakt: U radu se na osnovu arhivske građe, memoara i štampe analizira zvanična jugoslovenska politika sećanja na oslobodilačke operacije 1944. godine i doprinos Crvene armije. U fokusu analize su novinski članci, govori državnih zvaničnika i memorijalna arhitektura.

Ključne reči: vojne operacije, oslobođenje, Jugoslavija, Crvena armija, memorijalna arhitektura

Rezime

Zvanična jugoslovenska politika sećanja na oslobodilačke operacije i ulogu Crvene armije u njima doživljavala je promene u periodu od 1944. do 1975. godine. Tokom te tri decenije zabeleženo ih je najmanje tri i one su bile afirmisane kroz govore državnih zvaničnika, novinske članke, kao i memorijalnu arhitekturu. Prvih posleratnih godina istican je najpre doprinos sovjetskih boraca, a zatim i jugoslovenskih, da bi posle Rezolucije Informbiroa bila izvršena smena u hijerarhiji i umanjivana uloga Crvene armije. U godini u kojoj je obeležena desetogodišnjica oslobođenja Beograda, taj diskurs je doživeo manje izmene, ali će se 1964. zvanična percepcija približiti slici iz 1944. Ipak, deceniju kasnije usledila je nova promena. Zvanično sećanje je, zavisno od različitih političkih i ideoloških činilaca, variralo.

* Članak je rezultat rada na projektu Instituta za noviju istoriju Srbije Tradicija i transformacija – istorijsko nasleđe i nacionalni identiteti u Srbiji u 20. veku (№ 47019), koji finansira Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije.