Tokovi istorije 3/2019

Rezime

Bojan Simić 

Milan Stojadinović i grof Ćano – istorija jednog prijateljstva

Apstrakt: Na osnovu arhivske građe, memoarskih spisa i relevantne literature analizira se odnos između ministara inostranih poslova Jugoslavije i Italije Milana Stojadinovića i Galeaca Ćana, u vremenu pred Drugi svetski rat. Ovaj odnos imao je veliki uticaj i na odnose dve zemlje u periodu između 1936. i 1939. godine.

Ključne reči: Milan Stojadinović, Galeaco Ćano, diplomatija, propaganda

Milan Stojadinović i Galeaco Ćano su bili ministri inostranih poslova, prvi Jugoslavije, drugi Italije, u godinama neposredno pred izbijanje Drugog svetskog rata. Ove dve države, koje su u ranijim periodima često imale suprotstavljene pozicije, tada su počele da sarađuju. Politiku, kojoj su smernice davali šefovi država Musolini i knez Pavle, dva ministra su sprovodila i pritom joj davala svoj lični pečat. Ovih godina sastajali su se više puta: u Jugoslaviji 1937. i 1939. i u Italiji 1937. i 1938. Radilo se o dvojici sličnih ljudi, hedonista, koji su uživali u životu, voleli ples i lepe žene. Iako je jedan bio stariji od drugog petnaest godina, bili su sličnog duha i pogleda na svet.

Odnos Milana Stojadinovića i grofa Ćana bio je mnogo bliskiji nego što se ranije pretpostavljalo. Odlikovalo ga je prijateljstvo, koje se razvilo što u direktnom kontaktu što preko posrednika, pre svega diplomatskih predstavnika dveju zemalja. Bilo je tu čestih razmena mišljenja o temama od zajedničkog interesa, pa i razmene dokumenata, ali i direktnih molbi za rad u skladu sa italijanskim interesom, kao i interesom Jugoslavije. To se pre svega odnosilo na Stojadinovićevo delovanje unutar Male i Balkanske antante, odnosno italijanski uticaj na revizionističke zemlje. Te inicijative su bile ponekad uspešne, ponekad samo delimično, a bilo je slučajeva kada Stojadinović nije mogao a ni želeo da tim molbama izađe u susret. On ih naravno nije odbijao direktno, već se služio raznoraznim izgovorima.

^[1]* This article has been written within the framework of the scholarly project Tradition and Transformation – Historical Heritage and National Identity in Serbia in 20th Century (№ 47019), financed by the Ministry of Education, Science and Technological Development Republic of Serbia.