Tokovi istorije 1/2019

Bojan STOJNIĆ

Organizacija zdravstvene i socijalno-higijenske službe u Vrbaskoj banovini (1929–1941)

Apstrakt: U ovom radu zdravstvena i socijalno-higijenska služba u Vrbaskoj banovini predstavljena je za dublju i širu naučnu obradu, sa svim svojim segmentima, zdravstvenim i socijalno-higijenskim ustanovama, organizacijama, ljekarima, apotekarima, banjama i ustanovama u službi zdravstva. Ključnu ulogu u ukupnom zdravstvu Vrbaske banovine imao je njen prvi ban Svetislav Tisa Milosavljević, koji je svojim sposobnostima širio i jačao ukupni društveni život, a sa njim i zdravstvo, ne samo Banjaluke kao banovinskog centra već i svih sreskih sjedišta, opština i seoskih naselja.

Ključne riječi: Vrbaska banovina, Banski sanitetski savjet, bolnice, zdravstvene opštine, socijalno-higijenske ustanove, Higijenski zavod, domovi narodnog zdravlja, zdravstvene stanice, ambulante, zdravstvo, banje, ljekari, apotekari

Rezime

U ovom radu je obrađena organizacija zdravstvene i socijalno-higijenske službe Vrbaske banovine, koja je, po osnivanju Banovine 1929, bila veoma značajna i u ukupnom društvenom životu. Zahvaljujući prvom banu Svetislavu Tisi Milosavljeviću, zdravstvo je počelo da se razvija i širi ne samo u njenom centru Banjaluci veći širom Banovine. Sama Banjaluka dobila je nove i značajne zdravstvene ustanove – Higijenski zavod i novu zgradu bolnice sa više odjeljenja – koje su bile značajne, kako za grad tako i za Banovinu. Tako su i Banjaluka i Banovina dobile više poznatih ljekara, čije suusluge u suzbijanju zaraznih i socijalnih bolesti ostale nemjerlji-ve u značaju za očuvanje naroda, posebno djece. Značaj zdravstvenih ustanova nije velik samo za gradove već i za sela i seljaštvo, kojeje bilo hronično bolesno, a njegovim je liječenjem zaustavljeno širenje zaraznih bolesti i spriječeno njegovo prerano umiranje. Vremenom je zdravstvena organizacija uređivana ne samopreko bolnica u gradovima, centru Banovine i sjedištima srezova već i u opštinskim i seoskim naseljima. U tome su značajne bile socijalno-higijenske ustanove – domovi narodnog zdravlja, zdravstvene stanice i seoske ambulante, u čijem lancu centralno mjesto zauzima Higijenski zavod u Banjaluci.