Tokovi istorije 2/2019
Irena LjUBOMIROVIĆ
Departman za istoriju
Filozofski fakultet, Niš
Jasmina ŠARANAC STAMENKOVIĆ
Departman za istoriju
Filozofski fakultet, Niš
Prilog biografiji profesora Beogradskog univerziteta Nikole Vulića
Apstrakt: Srpska istoriografija je krajem 19. i u prvoj polovini 20. veka iznedrila jedan broj istoričara eruditskog obrazovanja, među kojima se svojim naučnim opusom izdvaja akademik i profesor Beogradskog univerziteta Nikola Vulić (1872–1945), koji zasluženo zauzima značajno mesto u razvitku domaće i strane istoriografije. U više od 550 radova na srpskom i većem broju stranih jezika, bavio se raznim problemima istorije antičkog sveta, najvećim delom rimske istorije. Naučna vrednost brojnih njegovih rasprava je velika i zato one i danas predstavljaju polaznu tačku u istraživanju pojedinih problema.
Ključne reči: Nikola Vulić, istoričar, naučnik, Univerzitet, Prvi svetski rat
Rezime
Ovaj rad je pokušaj da se predstavi ličnost i naučni rad Nikole Vulića, akademika i profesora Beogradskog univerziteta. U radu je korišćena naučnikova neobjavljena rukopisna zaostavština koja se čuva u Arhivu Srpske akademije nauka i umetnosti i u Narodnoj biblioteci Srbije. Zahvaljujući ovoj zaostavštini bilo je moguće dati studiju o njegovoj ličnosti i najvažnijim momentima u njegovoj bogatoj karijeri. Značajni su njegovi rezultati na polju arheologije, epigrafike, klasične filologije i antičke istorije. Napisao je više od 550 radova. Njegov istraživački metod je bio veoma karakterističan, u njegovim raspravama kritički aparat je relativno oskudan. U radovima nema diskusije o ranijim shvatanjima i nema pozivanja na argumente prethodnih istraživača.
Tokom Prvog svetskog rata Vulić je boravio na Univerzitetu u Klermon Feranu, gde mu je francuska vlada dozvolila da drži predavanja i srpskim i francuskim studentima. U klermonskim novinama je objavio brojne članke u kojima je opisao strahote koje je Srbija prolazila tokom rata. Nakon rata je napustio Francusku. Francuska vlada se odužila ovom velikom naučniku tako što ga je izabrala za počasnog profesora Univerziteta u Klermon Feranu. On je postao i dopisni član Francuske akademije nauka.
Bio je i inicijator i pokretač osnivanja Narodnog univerziteta u Beogradu, kao i sličnih institucija u čitavoj Srbiji. Vulićev doprinos izučavanju antičke istorije učinio ga je jednim od najboljih istraživača u prvoj polovini 20. veka. Kritikom istorijskih izvora i primenom strogih pravila istorijske metodologije on je svojim radovima postao uzor potonjim generacijma istoričara antike.