Rezime
Aleksandar Miletić
Uloga Milovana Đilasa
na Azijskoj socijalističkoj konferencija u Rangunu 1953.
Apstrakt: Početkom 50-ih godina 20. veka, usled specifične spoljnopolitičke situacije, Jugoslavija je napravila prve značajnije korake u povezivanju sa vanevropskim državama, gradeći temelje buduće politike neutralnosti. Na tom planu posebno je bilo važno angažovanje uglednih, uticajnih i pouzdanih ljudi. U ovom radu pažnja je usmerena na ulogu Milovana Đilasa u okviru jugoslovenske partijske delegacije na prvom skupu Azijske socijalističke konferencije, januara 1953. u Rangunu (Burma).
Ključne reči: Milovan Đilas, Azijska socijalistička konferencija, Burma, socijalizam
Sukob sa SSSR-om i izolacija postavili su jugoslovenskom vođstvu težak zadatak traženja izlaza i različitih partnera za saradnju u svetu. Tako je došlo i do kontakta i saradnje sa Azijskom socijalističkom konferencijom (ASK), specifičnom regionalnom organizacijom azijskih socijalističkih partija, koju je sa Jugoslavijom prvenstveno spajala vanblokovska međunarodna orijentacija, kao i razmena iskustva društvenog razvoja i izgradnje socijalizma. Iz tih razloga je na adresu KPJ stigao poziv za učešće na Prvoj azijskoj socijalističkoj konferenciji u Rangunu (Burma), januara 1953, pa su tako za jugoslovenske delegate određeni Milovan Đilas i Aleš Bebler. Kao specifičan „tandem“ jugoslovenske delegacije, Đilas i Bebler su postigli veoma dobre rezultate na Prvoj ASK. Ipak, kao nominalni šef delegacije, Đilas je nesumnjivo suštinski i presudno uticao na njen rad i političke poteze. Najpre, njegove lične veze sa britanskim laburistima, koji su na ASK bili glavni predstavnici zapadnoevropskih socijalista, zatim sama reprezentativnost njegove ličnosti, tj. politički značaj koji je kao deo najužeg rukovodstva nesumnjivo posedovao, po svemu sudeći su igrali veoma važnu ulogu u radu delegacije. Ne manju važnost imalo je i njegovo tadašnje teoretsko angažovanje, posebno njegove ideje o različitim putevima u izgradnji socijalizma. Tako dokumenta vrlo pouzdano pokazuju Đilasov neposredni uticaj na usvojene rezolucije ASK, naročito one o pravu na različite puteve u socijalizam, što je bilo povezano sa antikolonijalizmom i politikom nezavisnosti u odnosu na suprotstavljene blokove.